آیا ارز دیجیتال قابل ردیابی است ؟

در دنیایی که فناوری هر روز مرزهای جدیدی را درنوردیده و مفاهیم سنتی پول را به چالش کشیده، ارزهای دیجیتال به یکی از مهم‌ترین ابزارهای مالی قرن تبدیل شده‌اند. اما با گسترش استفاده از رمزارزها، یک سوال اساسی ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است: آیا ارز دیجیتال قابل ردیابی است؟ پاسخ به این پرسش، تنها به شناخت سازوکار بلاک‌چین محدود نمی‌شود، بلکه باید مفاهیمی مانند شفافیت، حریم خصوصی، ردیابی تراکنش‌ها و نقش نهادهای نظارتی را نیز بررسی کرد. در ادامه این مطلب، با نگاهی دقیق‌تر به ساختار ارزهای دیجیتال، به شما خواهیم گفت که چگونه برخی تراکنش‌ها تا کوچک‌ترین جزئیات قابل پیگیری هستند، در حالی که برخی دیگر در هاله‌ای از ناشناسی فرو می‌روند.

با مجله اینترنتی باحال مگ همراه باشید.

ردیابی تراکنش ارز دیجیتال

ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین در مقایسه با پول‌های سنتی ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند. این دارایی‌ها مبتنی بر فناوری نوینی به نام بلاکچین هستند، فناوری‌ای که در اصل یک دفترکل توزیع‌شده و شفاف از تمام تراکنش‌هاست. به زبان ساده، هر تراکنشی که با یک رمزارز انجام می‌شود، در بلاکچین آن ارز ثبت شده و تاریخچه کامل تراکنش‌ها برای همیشه در این زنجیره ذخیره می‌گردد.

شاید به‌خاطر داشته باشید که زمانی رسیدهای خریدتان را نگه می‌داشتید یا هر ماه صورتحساب بانکی‌تان را بررسی می‌کردید تا مطمئن شوید همه تراکنش‌ها درست ثبت شده‌اند.

اما با ظهور ارزهای دیجیتال، دیگر نیازی به اعتماد به شخص ثالث نیست. در این فضا، هیچ نهاد یا واسطه‌ای در روند تراکنش‌ها دخالت ندارد. بیشتر رمزارزها از بلاکچین عمومی استفاده می‌کنند، به این معنا که اطلاعات تمام تراکنش‌های انجام‌شده برای همه قابل مشاهده است.

این شفافیت چه فایده‌ای دارد؟ فراتر از دانستن این‌که چه کسی چه مقدار رمزارز دارد، شما می‌توانید تمامی تراکنش‌های مربوط به خودتان را بررسی و تأیید کنید. این یعنی اگر به عملکرد یک سرویس کیف پول شک دارید و تصور می‌کنید موجودی بیت‌کوین شما نادرست است، می‌توانید سابقه تراکنش‌ها را مستقیماً بررسی کنید. یا اگر دوستی ادعا کند که مبلغی را برای شما ارسال کرده ولی هنوز چیزی دریافت نکرده‌اید، به‌راحتی می‌توانید از طریق بلاکچین صحت ادعایش را بررسی کنید.

در دنیای رمزارزها این اصل مهم وجود دارد: «به‌جای اعتماد، خودتان بررسی کنید». حال سوال اینجاست: آیا ارز دیجیتال قابل ردیابی است؟ و چگونه می‌توان به این اطلاعات دسترسی داشت و بلاکچین را بررسی کرد؟

ردیابی تراکنش در بلاک‌چین

برای پیگیری ارز دیجیتال، ردیابی تراکنش‌ها در بلاک‌چین یکی از روش‌های مؤثر و شفاف است. از آنجا که تمام تراکنش‌ها در بلاک‌چین به‌صورت عمومی و غیرقابل تغییر ثبت می‌شوند، می‌توان مسیر حرکت یک دارایی دیجیتال را از آدرس مبدا تا آدرس مقصد دنبال کرد. ابزارهایی مانند Etherscan، Chainalysis و Bitquery نقش مؤثری در شناسایی و بررسی آدرس‌هایی دارند که ارز دیجیتال به آن‌ها منتقل شده است.

هر شبکه بلاک‌چین، یک وب‌سایت اختصاصی برای مشاهده و پیگیری تراکنش‌ها دارد. کاربران می‌توانند با داشتن هش تراکنش، به جزئیاتی مانند آدرس فرستنده، گیرنده، مبلغ انتقال‌یافته، میزان کارمزد و وضعیت موفقیت‌آمیز بودن تراکنش دسترسی پیدا کنند.

برای مثال، شبکه اتریوم به وسیله سایت Etherscan.io قابل بررسی است. شبکه سولانا با سایت Solscan.io ردیابی می‌شود و برای پیگیری تراکنش‌های مربوط به تون کوین می‌توان از Tonscan استفاده کرد. شبکه ترون از طریق Tronscan قابل بررسی است. همچنین تراکنش‌های شبکه بایننس در Mintscan و بایننس اسمارت چین در Bscscan نمایش داده می‌شوند. در نهایت، برای بیت‌کوین نیز سایت Btcscan.org اطلاعات لازم را ارائه می‌دهد.

این فرایند به کاربران امکان می‌دهد تا بدون نیاز به اعتماد به افراد یا نهادهای واسطه، خودشان صحت و مسیر تراکنش‌های رمزارزی را به‌دقت بررسی کنند.

ارزهای دیجیتال غیرقابل ردیابی

هر تراکنش مربوط به بیت‌کوین، اتریوم و بسیاری از ارزهای دیجیتال مبتنی بر فناوری بلاک‌چین، در دفترکل عمومی این شبکه‌ها قابل مشاهده و ردیابی است. این بدان معناست که تمام فعالیت‌های یک کیف پول، از جمله ارسال و دریافت ارز دیجیتال، برای همه کاربران قابل مشاهده است.

در این میان ممکن است این سؤال مطرح شود: در تمامی تراکنش‌ها، آیا ارز دیجیتال قابل ردیابی است؟ پاسخ آن به نوع رمزارز بستگی دارد. در حالی که اغلب ارزهای دیجیتال به راحتی تراکنش‌های آن‌ها را ردیابی کرد، در مقابل ارزهایی نیز وجود دارند که ردیابی آن‌ها بسیار دشوار یا حتی گاهی غیرممکن است. این دسته از رمزارزها با هدف حفظ حریم خصوصی بیشتر کاربران طراحی شده‌اند.

اصطلاح «ارزهای دیجیتال غیرقابل ردیابی» به رمزارزهایی اشاره دارد که هدف آن‌ها پنهان نگه‌داشتن هویت کاربران و اطلاعات مربوط به تراکنش‌هاست. با این حال، باید توجه داشت که هیچ ارز دیجیتالی به طور کامل غیرقابل ردیابی نیست. بسیاری از پروژه‌های بلاک‌چینی به دلایل مرتبط با شفافیت و الزامات قانونی، ویژگی‌هایی برای پیگیری تراکنش‌ها در خود دارند.

انواع ارزهای دیجیتال غیرقابل ردیابی

مونرو  (Monero)

این ارز دیجیتال از فناوری‌هایی مانند امضای حلقه‌ای (Ring Signatures)  و آدرس‌های مخفی  (Stealth Addresses) بهره می‌برد تا جزئیات تراکنش‌ها را پنهان نگه دارد.

زکش (Zcash)

با استفاده از فناوری اثبات دانایی صفر (Zero-Knowledge Proofs) که با عنوان zk-SNARKs شناخته می‌شود، امکان انجام تراکنش‌های ناشناس را فراهم می‌کند.

دش (Dash)

قابلیتی به نام PrivateSend در این شبکه وجود دارد که به کاربران اجازه می‌دهد تراکنش‌های خود را به‌صورت خصوصی انجام دهند.

ورج (Verge)

با استفاده از شبکه TOR، آدرس IP کاربران را پنهان می‌کند تا هویت آن‌ها در هنگام انجام تراکنش ناشناس باقی بماند.

با وجود تلاش این رمزارزها برای حفظ حریم خصوصی، پیشرفت‌های فناوری و چالش‌های نوظهور باعث می‌شود همواره نیاز به بازنگری در میزان امنیت و ناشناس بودن آن‌ها وجود داشته باشد. همچنین توجه به قوانین و مقررات مربوط به ارزهای دیجیتال در هر کشور نیز اهمیت بالایی دارد.

جمع‌بندی

در نهایت در پاسخ به پرسش آیا ارز دیجیتال قابل ردیابی است؟ باید گفت که پاسخ این سوال بستگی به نوع رمزارز دارد، بسیاری از تراکنش‌ها در شبکه‌های بلاک‌چین عمومی به‌صورت شفاف ثبت می‌شوند و امکان پیگیری آن‌ها وجود دارد. با این حال، برخی ارزهای دیجیتال خاص با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، حریم خصوصی کاربران را حفظ کرده و تراکنش‌ها را ناشناس می‌کنند. هرچند هیچ رمزارزی کاملاً غیرقابل ردیابی نیست، میزان ردیابی به فناوری به‌کار رفته در آن بستگی دارد. بنابراین، شناخت ویژگی‌های هر ارز دیجیتال برای فهم شفافیت و ردیابی آن بسیار مهم است. در نهایت، امنیت و حریم خصوصی در دنیای رمزارزها نسبی و وابسته به ساختار شبکه است.