ویژگی ها و موانع گفتگوی بین زوج ها

در مطالعه ای با مقایسه توانمندی های اصلی گفتگویی در زوج های خرسند و ناخرسند مشخص شد که زوج های خرسند بیش از ۶ برابر  از زوج های ناخرسند  از نحوه گفتگو با یکدیگر خشنودند.

اکثر زوج های خرسند  احساس می کنند که همسرشان آنها را درک می کند.

زوج های خرسند  در مقایسه با زوج های ناخرسند  شنوندگان خوبی برای همسرانشان هستند.

اکثر زوج های خرسند عباراتی که باعث تحقیر همسرشان شود، بیان نمی کنند. اما تعداد اندکی از زوج های ناخرسند، توانایی انجام چنین کاری را دارند.

اکثریت قریب به اتفاق زوجها  آرزو داشتند که همسرشان بیشتر مشتاق در میان گذاری احساساتش باشد، بیشتر از ۷۰٪ همه زوج ها در ابراز خواسته ها و نیازهای خود به همسرشان مشکل داشتند و احساس نمی کردند که به وسیله همسرشان درک می شوند و حس می کردند که همسرشان اغلب اوقات از بحث در مورد مسایل امتناع می کند.

در حدود دو سوم (۶۷) همه زوج ها احساس می کردند که همسرشان آنها را تحقیر می کند.

بنابراین اینها مسایل شایع واقعی برای همه همسران هستند و تفاوت در اینجا است که زوج های خرسند بیشتر می توانند این مسایل را حل و فصل کنند.

همان طور که از نتایج پژوهشگران بر می آید.نحوه ی گفتگوی زوج های خرسند و ناخرسند، دارای تفاوت معنی دار است و حتی همه ی زوج ها (چه خرسند و چه ناخرسند) مشکلاتی در این زمینه دارند.

برخی پژوهش ها نیز بر رابطه رضایت از ازدواج و چگونگی گفتگویی پیش از ازدواج تأکید کرده اند و معتقدند که نحوهی گفتگو در دوره آشنایی، چگونگی ارتباط پس از ازدواج را منعکس می کند .

این پژوهش علاوه بر نشان دادن نقش گفتگوی موثر در رضایتمندی زوجی، اهمیت آن را در دوره پیش از ازدواج نیز نشان میدهد.

قبل از پرداختن به عوامل مؤثر در گفتگو، بهتر است با تعریف گفتگو و مؤلفه های تشکیل دهنده آن آشنا شویم.

تعریف گفتگو (ارتباط)

تعاریف بسیاری از گفتگو وجود دارد . ارتباط هر عمل متقابلی است که شامل انتقال پیام باشد.

این تعریف از چه اجزایی تشکیل شده است؟

 عمل متقابل

این واژه نشان دهنده دو طرفه بودن ارتباط است. به عبارت دیگر در هر ارتباطی باید بیش از یک فرد وجود داشته باشد. یعنی حداقل یک گوینده و یک شنونده.

آیا تلویزیون نگاه کردن یک ارتباط است؟ خیر. چرا؟ به دلیل اینکه عمل متقابلی انجام نشده است و تنها یک فرد وجود دارد

انتقال

رضا به همسرش می گوید: “خسته نباشی”، ولی همسرش که در حال جارو کردن است حرف او را نمی شنود، به نظر شما آیا در اینجا ارتباطی ایجاد شده است؟ خپر، چرا؟ رضا پیامی را فرستاده است که توسط همسرش دریافت نشده، لذا ارتباط نیز برقرار نشده است.

پس در یک ارتباط، پیام نه تنها باید فرستاده شود، بلکه باید دریافت نیز گردد، چنانچه پیام ارسال شده دریافت نشود ارتباط برقرار نمی شود.

این روزها آقای صولت به علت مشکلات مالی، سخت ناراحت است به طوری که کمتر با دیگران حرف می زند و همیشه اخمو و بدعنق به نظر می رسد. او خود را در برابر همسر و فرزندانش مسؤول دانسته و از آنها شرمنده است. همسر آقای صولت که این حالت او را می بیند، فکر می کند همسرش از دست او ناراحت است و خود را در ایجاد این مشکل سهیم می داند.

آیا می توان گفت که یک سوء تفاهم ایجاد شده است؟ آقای صولت هیچ پیام مشخصی را برای همسرش نفرستاد. ولی همسرش اخم او را، یک پیام نسبت به خودش حساب کرده و ناراحت شده است، پس اگر پیام روشنی ارسال نشود ولی دریافت گردد، سوء تفاهم به وجود می آید.

پیام

هنگامی که پلیس راهنمایی دستش را بلند می کند اتومبیل ها می ایستند، آیا می توان گفت که در اینجا یک ارتباط ایجاد شده است؟ چگونه؟ به نظر می رسد که برای برقراری ارتباط استفاده از کلمات ضروری نیست و می توان از طرف دیگری نیز ارتباط برقرار کرد.  کافی است پیامی ارسال و دریافت گردد. این پیام به هر صورتی که منتقل شود. می تواند یک ارتباط ایجاد کند. برای مثال، تکان دادن سر می تواند علامت سلام و یا بالا بردن ابروها نشانه تعجب باشد.

پس به طور خلاصه می توان گفت، گفتگو عبارت است از انتقال یک پیام (کلامی و غیر کلامی) از فردی (گوینده) به فرد دیگر (شنونده) که نقش گوینده و شنونده در یک گفتگو می تواند تغییر کند.

حال که با مؤلفه های گفتگو آشنا شدیم می توان حدس زد که در یک گفتگوی مؤثر چه عناصری می تواند مهم باشد.

عناصر مربوط به گوینده، به این معنی که گوینده در هنگام صحبت چه نکاتی را باید رعایت کند و چه ویژگی هایی را باید داشته باشد عوامل مربوط به شنونده و عناصر مربوط به پیام که هر یک به طور جداگانه

مورد بحث قرار خواهند گرفت.

قبل از پرداختن به نقش هر یک از این عناصر و ویژگی های مربوط به آن در یک گفتگو. باید دانست که گفتگو دارای اصولی است که مدنظر قرار دادن آنها می تواند بسیار مفید باشد.

اصول گفتگو

1 – هیچ کس نمی تواند گفتگو نکند.

2 – گفتگو نکردن نیز نوعی گفتگو است.

3 – پیام فرستاده شده اغلب پیامی نیست که دریافت می شود.

4 – در ناکار آمدی گفتگو هر دو طرف مقصرند.

5 – بخش عمده پیام ها، غیر کلامی اند (بسیاری از معانی در یک تبادل بین فردی به صورت غیر کلامی مخابره می شوند).

در واقع گفتگو نکردن امکان پذیر نیست

هنگامی که شما از گفتگو امتناع می ورزید باز در حال ارسال پیامی گفتگو هستید.

مثلا این که اعتراضی دارید، یا خسته هستید و نمی خواهید گفتگو کنید.

در هر صورت طرف مقابل نیز از سکوت شما پیامی می گیرد و متناسب با آن واکنش نشان می دهد. پس در گفتگو نکردن نیز پیام هایی ردوبدل می شود و نمی توان گفتگو نکرد.

پیام فرستاده شده اغلب پیامی نیست که دریافت می شود

گفتگوی صحیح هم به ارسال ماهرانه و هم دریافت ماهرانه پیام ها بستگی دارد.

باور کنید تضمینی نیست که پیام های واضح شما، همان طور که می خواسته اید، درک شوند.

در ارسال و دریافت پیام 4 حالت را می توان قایل شد :

1 – پیامی که می خواهیم منتقل کنیم.

2 – پیامی که واقعا منتقل می کنیم (پیام اصلی).

3 – پیامی که تصور می کنیم منتقل کرده ایم.

4 – پیامی که فرد مقابل دریافت می کند.

به عنوان مثال زنی می خواهد به همسرش بگوید: “میخواهم به من بیشتر توجه کنی” (پیامی که می خواهد منتقل کند) و به همسرش پیشنهاد می کند: “امروز برویم و کمی قدم بزنیم” (پیام واقعی) و تصور می کند که به او فهماندم که از قدم زدن با او لذت می برم.

در نهایت همسرش این پیام را دریافت می کند. فکر می کند که من چاق شده ام و میخواهد مرا برای قدم زدن بیرون ببرد!

می توانید ببینید که در این بین، پیام واقعی کاملا مخدوش شد.

نه گوینده توانست پیام اصلی را منتفل کند و نه شنونده آن را دریافت کرد.

تنها روشی که میتوانید بفهمید پیامی را که فرستاده اید، درست دریافت شده، پرسیدن آن پیام از فرد مقابل است و در این میان شما نیز مسوول هرچه شفافتر فرستادن پیام هستید

در ناکارآمدی گفتگو هر دو طرف مقصرند . هنگامی که اختلاف نظر و تعارض بالا می گیرد، تمایل طبیعی برای سرزنش طرف مقابل و نادیده گرفتن یا به حداقل رساندن مسؤولیت خود برای ایجاد و حفظ تعارض وجود دارد.

به عنوان مثال، زوجی را تصور کنید که درباره امتناع شوهر از بحث در مورد مسایلی که برای زن مهم اند مرافعه دارند. هر چه زن بیشتر پیش می رود. مرد بیشتر کناره می گیرد. مرد به همسرش می گوید: “تا زمانی که از نق زدن دست بر نداری. از کناره گیری دست بر نمی دارم.” زن نیز با عصبانیت پاسخ میدهد “اگر درباره مسائل مهم با من گفنگو کنی، نق نق نمی کنم.” سرانجام، بحث با کناره گیری بیشتر مرد که به نوبه خود احساسات منفی زن را تقویت می کند. خاتمه می یابد.

این گفتگوی دو نفره به طور بالقوه به دو گفنگوی یک نفره بدل می شود. هر یک دیگری را برای آن چه رخ داده، مرزنش می کند و هیچ کدام مسؤولیت پیامد را به عهده نمی گیرد.

این متالی از مدل علیت خطی است که معتقد است یک رابطه مستقیم و خطی بین علت و اثر وجود دارد.

هریک می گوید: “اگر چنین نمی کردی، چنان نمی کردم”.

این الگو معمولا به جای زاینده بودن. مخرب است . مدل سیستم های خانواده، آن چه را که رخ داده و چگونگی رهایی از این موقعیت را بهتر تبیین می کند.

این مدل که علیت حلقوی نامیده می شود، معتقد است پیامی را که یک فرد می فرستد، باعث تغییر و پاسخ در فرد دیگر می شود.

آن پاسخ، پاسخ جدیدی را در فرد اول ایجاد می کند و به همین روال پیش می رود تا بالاخره تعارض بالا می گیرد.

پاسخهای زن و شوهر به پاسخ های یکدیگر، آنها را در تله علیت حلقوی به دام می اندازد.

بهترین راه رهایی از این موقعیت این است که هر همسر رفتار خویش را تنها واکنش به فرد مقابل در نظر نگیرد، بلکه آن را عامل تعیین کننده ای در پاسخ همسرش بداند که با تغییر آن می شود در پاسخ

همسر نیز تغییر ایجاد کرد.

بهترین راه اجتناب از “بازی سرزنش”، تمرکز بر کار با یکدیگر جهت یافتن راه حل هایی است که برای هر دو طرف قابل پذیرش هستند.

در حالی که سرزنش تلاشی رقابتی است که در آن یک طرف سعی در غلبه بر دیگری دارد.

گفتگوی اصیل، تلاشی مشارکتی است که در آن شرکت کنندگان بر توافق تمرکز میکنند.

بخش عمده پیام ها غیر کلامی هستند

در گفتگو با دیگران، توجه نزدیک به پیام های غیر کلامی، مهم است. در حقیقت، برخی پژوهشگران برآورد می کنند، حدود ۶۵% از همه گفتگوهای چهره به چهره غیر کلامی اند.

گفتگوی کلامی شامل هم عبارات بیانی و هم نوشتاری است.

گفتگوی بیانی دارای جنبه های فرا زبانی متعددی است؛ تن صدا ، بلندی آن ، سرعت کلام و ریتم کلام .

گفتگوی نوشتاری نیز، شامل جنبه های فرا زبانی است مثل؛ نقدها که نشانه پایان جمله یا ویرگول که نشانه مکث است.

جنبه های غیر کلامی نوشتار عبارتند از: سبک نوشتار، نوع دست خط، پرینت، تایپ، شلختگی، نظم و ترتیب و وسیله نوشتاری .

گفتگوی غیر کلامی اشکال زیادی به خود می گیرد؛ تظاهرات چهره، تماس چشمی ژست ها و دیگر حرکات بدنی، تیز رفتار فضایی (دو فرد چقدر از هم جدا ایستاده اند با نشسته اند) ، تماس جسمانی، آواگری غیر کلامی (غرغر کردن، آه کشیدن) و حالات بدنی، تفسیر گفتگوی غیر کلامی نیز همانند گفتگوی کلامی دشوار است.

آیا یک خمیازه ناشی از کسالت و خستگی است با یک عمل بازتابی؟

لازم است که به عنوان گوینده سعی کنیم تا حد امکان پیام های کلامی و غیر کلامی مان با یکدیگر همخوان باشد تا ابهام و سوء تفاهم را به حداقل برسانیم.

اگر می خواهیم احساسی را به فرد مقابل مخابره کنیم سعی کنیم آن را به کلام در آوریم زیرا بیان احساس به صورت غیر کلامی فضای تعبیر و تفسیر را باز می گذارد.

به عنوان دریافت کننده پیام نیز لازم است برای درک بهتر پیام به نشانه های غیر کلامی نیز توجه کنیم، ولی در این میان باید مراقب تعبیر و تفسیر پیام های غیر کلامی نیز باشیم و اگر تفسیری هم صورت می گیرد با توجه به جنسیت، فرهنگ، وضعیت روانی فرد مقابل و حال و هوای رابطه باشد.

در غیر این صورت بهترین راه پرسش از فرد مقابل است. نکته دیگر این است که تا حد امکان سعی کنیم از پیام های غیر کلامی منبت در کنار کلام مان استفاده کنیم.

در یک مطالعه کلاسیک دانیل اشتنبرگ و ارنست بیر) گفتگوی غیر کلامی را در زوجها مورد بررسی قرار دادند.

از ابزارهای مشاهده ای و ابزارهای نوشتاری طرح شده برای سنجش سطح هماهنگی زوجی استفاده شد.

پژوهشگران توانستند بین رفتارهای غیر کلامی ویژه با انواع مشخص ارتباطات زوجی همبستگی بیابند.

آنها در یافتنده زوج هایی که اختلاف نظر اندکی در موضوعات مورد بحث دارند متمایل به نشستن نزدیک تر کنار هم، لمس بیشتر یکدیگر و تماس های چشمی بیشتر نسبت به زوج هایی که اختلاف نظر زیادی در این بحثها دارند، هستند.

به علاوه آنها دریافتند هنگامی که همسران به عنوان زوج های با سطح بالای نارضایتی توصیف می شوند .

برچسبی که پژوهشگران به زوج هایی که مدام ناراضی اند و سرزنش می کنند، زدند به این زوجها جدا از یکدیگر می نشینند، تماس چشمی کمتری برقرار می کنند و بیشتر از سایر زوج های مورد سنجش صحبت می کند. بر عکس، زوج هایی که به عنوان ناخرسندهای سطح پایین توصیف شدند، بیشترین مقدار مهرورزی و مراقبت غیر کلامی شامل لمس یکدیگر و وضیعتهای دست باز و پا باز (آغوش باز) را نشان می دهند.

پس زبان غیر کلامی مثبت شامل زبان بدن و لمس یکدیگر و تظاهرات چهره و برقراری تماس چشمی مؤلفه های مهمی در رضایت زوجی هستند و می توانند باعث افزایش سطح صمیمیت شوند.

صداقت در گفتگو، سوء تفاهم و گیجی را به حداقل می رساند.

مطالب پیشنهادی موفقیت