کتاب «دودمان» اثر « محمود دولت آبادی»
«محمود دولت آبادی» در آخرین کتاب خود یعنی «دودمان»، به روایت زندگی مردان و زنانی می‌پردازد که در بزنگاه تظاهرات علیه حکومت پهلوی با یکدیگر روبهرو می‌شوند. مردان و زنانی که اگرچه از طبقه‌های اجتماعی مختلفی آمده‌اند، اما در چند خصیصه مهم و تأثیرگذار، با یکدیگر هم‌سان هستند.
«دولت آبادی» در این کتاب، از گذشته‌ای نوشته است که در ساختن آینده نقشی مهم و اساسی دارد. گذشته‌ای که از ظلم آکنده شده، سرکوب را پاسخ هر سوالی قرار داده، و نابرابری و بی‌عدالتی را همچون سیل بر سر مردم ریخته و نطفه خشم و اعتراض را هر روز بارورتر کرده است.
کتاب «دودمان» حکایت حاشیه‌نشینان و مطرودان است. داستان زنی که از جامعه مردسالار و زن‌ستیزی‌هایش به ستوه آمده و تهی‌دستی که از جامعه و ارباب‌های خود چیزی جز ظلم ندیده است. کتاب «دودمان» روایت اضطرابی است عمیق، و آدم‌هایی که به هر دلیلی، از برملاشدن راز و حقیقتی مگو هراس دارند. «محمود دولت آبادی» در کتاب «دودمان» حکایتی را روایت کرده که اگرچه ریشه‌هایش به دیرباز می‌رسند، اما همچنان در دنیای امروز درختی تنومند است.
«دودمان» روایت فراری از اضطراب به تهران
کتاب «دودمان» حول محور شخصیت اصلی، یعنی اربابی به نام جوباری می‌گردد. اربابی سنتی که به عرف آن زمان، از هیچ ظلم و تبعیضی بر علیه رعیت خود دریغ نمی‌کند. اما پس از مدتی که فرزند ارباب جوباری یعنی جوباری پسر به‌جای پدر می‌نشیند، همه چیز دگرگون می‌شود. جوباری پدر که متصور بود پسرش خوی ملایم‌تری داشته باشد، متوجه می‌شود که تمام این مدت را اشتباه می‌کرده است. جوباری پسر، ظلم و بی‌رحمی علیه رعیت را به حداکثر می‌رساند، به طوری که پدر در برابر پسر، اربابی رحیم و مهربان محسوب می‌شود.
سرآخر جوباری پسر ظلم را به سرحدی می‌رساند که جوباری پدر از ترس رعیت و ظلمی که بر آن‌ها می‌شود، از مشهد و به تهران فرار می‌کند و زندگی‌ای در انزوا، با مخفی‌کردن هویت واقعی خود، پیش می‌گیرد. «کتاب دودمان» با ورود جوباری مضطرب و پریشان به تهران آغاز می‌شود. آغازی که جوباری را با خیل عظیم تظاهرکنندگان مواجه می‌کند و در نهایت، در میان جمعیت، درست زمانی که به دنبال چمدان دستی خود می‌گردد، همراه با دیگر تظاهرکنندگان دستگیر و بازداشت می‌شود.
رودررویی دودمانهای مختلف
اما دستگیری جوباری تازه اول ماجرا است. او در زندان با آدم‌هایی از دودمانهای مختلف روبهرو می‌شود. «محمود دولت آبادی»، روشنفکر و عام، ارباب و رعیت، ظالم و مظلوم، تبهکار و بی‌گناه را در کتاب «دودمان» با یکدیگر مواجه می‌کند و به بخشی از کتاب تاریخ نور می‌اندازد که تابه‌حال مطرود و حاشیه‌نشین بود.
«دولت آبادی» در این کتاب، با نقل قصه‌ای جذاب و خرده‌روایت‌هایی متعدد، درون این شخصیت‌های به‌ظاهر متفاوت را می‌کاود و به تاریکی‌های ذهن و ضمیرشان نور می‌تاباند. او با این روش در تلاش است تا ترس‌ها و اضطراب‌های این شخصیت‌ها را استخراج و ریشه‌یابی کند.
ترس و اضطراب در جای‌جای «دودمان» نفوذ کرده است. گریز و فراری ترسناک از گذشته و سایه سنگین آن. «دولت آبادی» در این کتاب آدم‌هایی را روایت می‌کند که همه از چیز یا چیزهایی در هراس هستند. او با این دیدگاه، حتی به ترس و اضطرابی که جامعه مردسالار بر زنان وارد می‌کند نیز پرداخته و زنی به نام شوقی را ترسیم کرده.
از دیگر مضامینی که «دولت آبادی» در «دودمان» به آن اشاره دارد، رابطه پدر و پسری است. رابطه‌ای که می‌تواند ابعاد و جنبه‌های مختلفی را در بر بگیرد و از بطن آن، به عمق هنجارها، ارزش‌ها و هویت جامعه پی برد.
کتاب «دودمان» در یک نگاه کلی
«محمود دولت آبادی» که پیش‌ازاین با رمان‌هایی همچون «جای خالی سلوچ»، «کلیدر»، «روزگار سپری شده مردم سالخورده»، «سلوک» و «نون نوشتن» نام خود را در تاریخ ادبیات فارسی ماندگار، و جایزه‌های ادبی مهمی را دریافت کرده بود، حالا با آخرین اثر خود یعنی «دودمان»، مخاطب را دوباره با داستان و شخصیتی جذاب مواجه کرده است. «دولت آبادی» نوع روایت و حادثه‌پردازی خاص خود را مثل آثار قبلی‌اش در این کتاب نیز به کار گرفته و حکایتی نفس‌گیر و تأمل‌برانگیز فراهم کرده است.
این رمان که توسط نشر «چشمه» به چاپ رسیده است، بار دیگر مخاطب را با جهانی اگرچه متعلق به قدیم‌الایام، اما زنده و امروزی روبهرو کرده که می‌تواند برای افراد ماجراجو، گزینه‌ای مناسب و جذاب واقع شود.
شما همین حالا می‌توانید جدیدترین اثر «محمود دولت آبادی» یعنی «دودمان» را از فروشگاه اینترنتی کتاب بنوبوک خریداری کنید.
