آیا سرطان پوست واگیردار است؟
واگیردار بودن سرطان پوست یک موضوع بسیار مهم و نگرانکننده است. امروزه آمار مواجهه با انواع مختلف سرطان پوست رو به افزایش است و این امر لزوم آگاهی بخشی در این زمینه را بیش از پیش ضروری میکند. در این مقاله، ما به بررسی علل و عوامل خطر این نوع سرطان خواهیم پرداخت تا بتوانیم به شما کمک کنیم تا از خود و عزیزان تان در برابر این بیماری محافظت کنید.
آشنایی با انواع سرطان پوست
قبل از اینکه به بررسی واگیردار بودن سرطان پوست بپردازیم باید گفت؛ پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطانهای پوستی، نقش مهمی در کنترل این بیماریها ایفا میکند. استفاده صحیح از کرمهای ضدآفتاب، پرهیز از قرار گرفتن بیشاز حد در معرض نور آفتاب، معاینات منظم پوست توسط پزشک و آگاهی از علائم هشداردهنده این بیماریها، از جمله اقدامات مهم در این زمینه به شمار میروند. برای شناخت بیشتر این بیماری شما را با انواع سرطان پوست آشنا خواهیم کرد.
- یکی از رایجترین انواع سرطانهای پوست، کارسینوم سلول بازال (BCC) است. این نوع سرطان از سلولهای بازال در لایه پوست شروع میشود و معمولاً به صورت یک زخم یا توده کوچک روی پوست ظاهر میشود. BCC اغلب در مناطقی از پوست که بیشتر در معرض نور خورشید قرار دارند، مشاهده میشود و احتمال بروز آن با افزایش سن بیشتر میگردد.
- کارسینوم سلول سنگفرشی (SCC) نیز از انواع شایع سرطان پوستی محسوب میشود. این نوع سرطان از سلولهای سطحی پوست (سلولهای سنگفرشی) منشأ میگیرد و معمولاً به صورت زخمهای قرمز یا تودههای برجسته بر روی پوست ظاهر میشود. SCC نیز معمولاً در مناطقی از پوست که در معرض نور آفتاب قرار دارند، بروز میکند.
- همچنین ملانوما (Melanoma) یکی دیگر از سرطانهای رایج پوستی است. این نوع سرطان از سلولهای رنگدانهای پوست (ملانوسیتها) منشأ میگیرد و میتواند به سرعت گسترش یابد و به سایر اندامهای بدن سرایت کند. ملانوما اغلب به صورت لکههای قهوهای یا سیاه رنگ روی پوست ظاهر میشود که ممکن است شکل و اندازه آنها تغییر کند.
آیا پاسخ واگیردار بودن سرطان پوست منفی است؟
سرطان پوست از انواع سرطانهایی است که بسیاری از افراد در مورد آن نگرانی دارند. اما خوشبختانه، این سرطان به هیچ وجه واگیردار نیست و نمیتوان آن را از فردی به فرد دیگری منتقل کرد. این نوع سرطان ناشی از تغییرات ژنتیکی درون سلولهای پوستی است، که باعث تکثیر بیرویه و نامنظم آنها میگردد. این تغییرات ژنتیکی میتوانند به دلایل مختلفی مانند قرار گرفتن در معرض اشعه ماورای بنفش و یا بروز جهشهای ژنتیکی خودبهخودی ایجاد شوند.
بهطور کلی، سرطان پوست کاملاً غیر واگیر بوده و تماس نزدیک با فرد مبتلا از جمله روابط جنسی، بوسیدن، لمس کردن، خوردن غذا یا تنفس هوای مشترک هیچ گونه خطری را برای فرد سالم به همراه ندارد. چرا که سلولهای سرطانی موجود در بدن فرد مبتلا قادر به زندگی و تکثیر در بدن فرد سالم نیستند. این سلولها در صورت قرارگرفتن در محیط جدید و بدن سالم فرد دیگر به سرعت توسط سیستم ایمنی آن فرد شناسایی و از بین میروند.
بنابراین نگران واگیردار بودن سرطان پوست نباشید، اگر در اطراف شما فردی مبتلا به سرطان پوست وجود دارد هیچ خطری شما یا سایر افراد را تهدید نخواهد کرد. تنها لازم است که در مورد علل بروز این بیماری و نحوه درمان آن اطلاعات کافی کسب کنید تا بتوانید با آگاهی بیشتر برخورد مناسبی با این وضعیت داشته باشید.
انتقال سرطان پوست در دوران بارداری
در طول دوران بارداری، تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی ممکن است بر روند بیماریهای سرطانی مادر تأثیر بگذارد. با این وجود، احتمال واگیردار بودن سرطان پوست از مادر به جنین بسیار کم است. اگرچه در برخی موارد نادر، برخی سرطانهای مادر ممکن است به جفت (بافت جداکننده مادر و جنین) منتشر شوند، اما این انتقال به ندرت به خود جنین سرایت میکند.
مهمترین نگرانی در مورد سرطان در دوران بارداری، اثرات درمانهای سرطانی بر روی جنین است. دارو های و روشهای درمانی از جمله شیمیدرمانی و پرتودرمانی، ممکن است به طور مستقیم بر روی رشد و تکامل جنین تأثیر بگذارند.
چرا برخی تصور میکنند سرطان واگیردار است؟
علی رغم اینکه پاسخ به سوال واگیردار بودن سرطان پوست منفی است، برخی عوامل وجود دارند که باعث میشوند مردم تصور کنند این بیماری قابل انتقال است. در ادامه به بررسی این موارد خواهیم پرداخت.
عفونتهای پوستی میتوانند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهند
سرطان پوست هرچند انتقالپذیر نیست، اما وجود برخی عوامل عفونی میتواند نقش مهمی در توسعه آنها ایفا کند. ابتلا به این گونه عفونتها ممکن است موجب برداشت اشتباه از ابتلا به سرطان شود. عفونتهایی که با سرطان پوست مرتبط هستند، شامل عفونتهای ویروسی، باکتریایی و انگلی هستند.
ویروسهای مرتبط با سرایت سرطان پوست عمدتاً از دسته پاپیلوماویروسها (HPV) هستند. این ویروسها با آسیبرساندن به سلولهای پوست، موجب ایجاد زگیلهای پوستی میشوند که در برخی موارد میتوانند به سرطان تبدیل شوند.
همچنین برخی باکتریهای پوستی نیز ممکن است در ایجاد سرطان پوست نقش داشته باشند. به عنوان مثال، باکتری هلیکوباکتر پیلوری که در زخمهای معده شایع است، میتواند با ایجاد التهاب مزمن سبب افزایش خطر برخی سرطانهای پوستی شود.
سرطانهای خانوادگی
چرخش سرطان در میان اعضای یک خانواده، پدیدهای پیچیده و چند علتی است. اگرچه ژنتیک و محیط زیست میتوانند در بروز آن نقش داشته باشند، اما این بدان معنا واگیردار بودن سرطان پوست نیست. در واقع، علل اصلی سرطانهای خانوادگی ریشه در مشترکات ژنتیکی و سبک زندگی افراد دارد.
اول از همه، باید به نقش وراثت در پیدایش سرطان اشاره کرد. اعضای یک خانواده از نظر ژنتیکی شباهت زیادی به یکدیگر دارند و بنابراین آسیبپذیری برابری در مقابل برخی عوامل سرطانزا خواهند داشت. بهعنوان مثال، جهشهای ژنتیکی در ژنهای سرکوبگر تومور میتوانند در چند نفر از اعضای یک خانواده مشاهده شوند و آنها را مستعد ابتلا به انواع خاصی از سرطانها نمایند.
عامل دیگر در واگیردار بودن سرطان پوست ، سبک زندگی و عادات مشابه اعضای یک خانواده است. در واقع، خانوادهها اغلب شیوههای زندگی مشابهی را پی میگیرند که میتواند شامل رژیمهای غذایی ناسالم، میزان بالای مصرف سیگار و الکل و سایر عوامل خطرساز برای ابتلا به سرطان باشد. این الگوهای رفتاری مشترک در یک خانواده میتواند منجر به افزایش ریسک ابتلا به انواع سرطانها در اعضای آن خانواده گردد. همچنین، قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مشترک در میان اعضای یک خانواده میتواند به افزایش خطر سرطانهای خانوادگی منجر شود.
سرطانهای خوشهای
هرچند برخی افراد سرطانهای خوشهای را نشانهای از واگیردار بودن این بیماری میدانند، اما واقعیت این است که تجمع سرطان در یک گروه خاص لزوما معنای دیگری دارد. در بسیاری از موارد، این پدیده حاکی از وجود عوامل مشترک خطرزا در آن محیط است که باعث بروز نرخ بالاتر سرطان در آن جمعیت میشود.
برای مثال، در گذشته، کارکنان تأسیسات هستهای به دلیل قرار گرفتن در معرض تشعشعات یونیزان، آمار بالاتری از ابتلا به سرطان را نشان میدادند. در این موارد، نه واگیردار بودن سرطان پوست، بلکه مواجهه با عامل خطرزای مشترک، توجیهکننده این تجمع بیماری بود. تنها در مواردی بسیار نادر است که امکان سرایت مستقیم سرطان میان افراد مطرح میشود که این موضوع نیازمند بررسیهای دقیق علمی است.
سخن پایانی
سرطان پوست واگیردار نیست. این نوع سرطان به هیچ وجه از فردی به فرد دیگر منتقل نمیشود. علت ایجاد آن معمولاً به دلایل ژنتیکی، قرار گرفتن زیاد در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) و سایر عوامل محیطی بازمیگردد.
در حالی که نگرانی از واگیردار بودن سرطان پوست ممکن است موجب اضطراب شود، آگاهی بیشتر و انجام معاینات دورهای کمک میکند تا این نگرانیها کاهش یابد. با مراجعه به پزشک متخصص، غربالگری منظم و رعایت اقدامات پیشگیرانه مانند استفاده از کرم ضدآفتاب، میتوانید خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش داده و در صورت نیاز، درمان به موقع را آغاز کنید.