کاربردهای مهم مواد شیمیایی در صنایع غذایی
مواد شیمیایی واحدهای اساسی برای تشکیل هر ماده ای در دنیا هستند.
تمام مواد و موجودات زنده، شامل انسان، حیوانات و گیاهان، دارای این مواد هستند.
مواد اولیه شیمیایی غذایی تا حد زیادی بی ضرر و اغلب مطلوب می باشند.
معمولا این مواد مضر نیستند مگر اینکه برای مدت طولانی و در سطوح بالا از آنها استفاده کنیم.
دانشمندان با ایجاد سطوح ایمن به محافظت در برابر این اثرات مضر کمک می کنند، در این مقاله سعی به بررسی کاربرد انواع مواد شیمیایی در صنایع غذایی داریم.
ضرورت کاربرد مواد شیمیایی در صنایع غذایی
مواد شیمیایی می توانند نقش مهمی در تولید و نگهداری مواد غذایی داشته باشند.
به عنوان مثال مواد افزودنی غذایی می توانند ماندگاری مواد غذایی را افزایش دهند. همچنین در ایجاد رنگ، رایحه و مزه نیز می توانند به جذاب تر شدن غذا کمک کنند.
در کاربردی دیگر از طعم دهنده ها برای خوشمزه شدن غذا استفاده می شود و یا مکمل های غذایی به عنوان منابع تغذیه کاربرد دارند.
از طرفی مواد و ظروف بسته بندی مواد غذایی مانند بطری ها، فنجان ها و بشقاب ها، که برای بهبود استفاده و حمل و نقل مواد غذایی استفاده می شوند، می توانند حاوی مواد شیمیایی مانند پلاستیک باشند که عناصر آن می توانند به مواد غذایی منتقل شوند.
برخی از گیاهان و قارچ‌ها به طور طبیعی سمومی تولید می‌کنند که می‌توانند محصولات را آلوده کنند و برای سلامت انسان و حیوانات نگران کننده باشند.
افراد همچنین می توانند در معرض ترکیبات شیمیایی طبیعی و مصنوعی قرار بگیرند که در سطوح مختلف در محیط وجود دارند، به عنوان مثال. در خاک، آب و جو به عنوان مثال می توان به آلاینده های صنعتی مانند دیوکسین ها و PCB ها اشاره کرد. انواع فلزات می توانند به طور طبیعی در محیط یا در نتیجه فعالیت های انسانی وجود داشته باشند.
فواید کاربرد مواد شیمیایی در صنایع غذایی
از جمله فواید خرید مواد شیمیایی در صنایع غذایی می توان به موارد زیر اشاره داشت:
- نگهداری مواد غذایی به مدت طولانی
- افزایش کیفیت مواد غذایی
- جذب رطوبت از محصولات غذایی
- تنظیم pH مواد غذایی مانند ماده تری اتانول آمین TEA (Triethanolamine)
- بهبود طعم و مزه مواد غذایی
اسید فسفریک یکی از محبوب ترین و پرمصرف ترین اسیدها در صنایع غذایی است.
این اسید در دسته اسیدهای ضعیف قرار می گیرد و به طور طبیعی در بسیاری از میوه ها و سبزیجات یافت می شود.
هدف اصلی از افزودن این اسید معدنی به غذا افزایش ماندگاری، بهبود بافت غذا، بهبود کیفیت و همچنین تنظیم PH محیط است.
اسید فسفریک، دومین اسید پرمصرف در جهان، به دلیل خواص تعریف شده، کاربردهای زیادی دارد. در ادامه به بیان مهمترین کاربردهای اسید فسفریک در صنایع غذایی می پردازیم.
چه غذاهایی حاوی اسید فسفریک هستند؟
جالب است بدانید که اسید فسفریک به دلیل قیمت مناسب و خاصیت نگهدارندگی انواع محصولات غذایی به عنوان یک ماده اولیه محبوب در بین تولیدکنندگان مواد غذایی شناخته می شود.
علاوه بر نوشیدنی ها و محصولات نانوایی، آن را می توان در پنیرها و سایر محصولات لبنی و همچنین محصولات گوشتی یافت.
نوشیدنی ها و نوشابه ها
در تولید نوشیدنی ها و نوشابه ها از محلول اسید فسفریک برای تنظیم PH، جلوگیری از رشد و نمو میکروارگانیسم ها و همچنین افزایش طعم استفاده می شود.
این ماده طعمی ترش و مطبوع دارد و همین مزه ترش باعث محبوبیت آن شده است.
قرار دادن اسید فسفریک همراه با کلسیم به دلیل دارا بودن فسفر بالا به بهبود رشد استخوان و تقویت دندان ها کمک می کند.
فسفر علاوه بر خواص استخوانی، باعث رشد عضلات و DNA نیز می شود.
غذاهای فراوری شده
شرکت های مواد غذایی فرآوری شده از این ماده برای حفظ رطوبت و افزایش طعم بهتر استفاده می کنند.
نمک های مورد استفاده در تمام غذاهای فرآوری شده همگی نمک هایی هستند که از اسید فسفریک به دست می آیند.
جزئیات افزودنی های این محصولات معمولاً در بسته بندی درج می شد. نمک های دی کلسیم فسفات، هگزامتافسفات، سدیم فسفات و تری کلسیم فسفات نمونه هایی از این نمک ها هستند.
افزودنی های مواد غذایی
افزودنی های غذایی موادی هستند که برای حفظ طعم یا بهبود طعم، ظاهر یا سایر ویژگی های حسی به غذا اضافه می شوند. در زیر کلاس های عمده افزودنی های غذایی اضافه شده به مواد غذایی آورده شده است.
- نگهدارنده های غذایی
- رنگ های غذایی
- طعم غذا
- شیرین کننده های غذا
- امولسیفایر و تثبیت کننده چربی
- مکمل های غذایی مانند کربوهیدرات ها، ویتامین ها و اسیدهای آمینه
روش های نگهداری مواد غذایی
روش های نگهداری مواد غذایی به شرح زیر طبقه بندی می شوند:
1- با حذف گرما (خنک کردن): شامل سرد کردن، نگهداری در انجماد، حفظ یخ زدایی یا کربناته کردن است.
با نگهداری در انجماد، عمر نگهداری مواد غذایی مانند میوه های تازه، سبزیجات، گوشت، ماهی و غیره افزایش می یابد. سرد شدن منجر به کاهش دما می شود که از رشد میکروارگانیسم ها جلوگیری می کند.
2- با افزودن گرما: شامل پاستوریزاسیون یا استریلیزاسیون ثابت و همزن است. نگهداری با افزودن گرما اولین روش رایج است.
همچنین به عنوان کنسرو یا پردازش حرارتی شناخته می شود. غذاهای جامد و مایع در مقیاس بسیار زیادی با این روش نگهداری می شوند، زیرا حرارت دادن میکروارگانیسم ها را از بین می برد.
3- با حذف آب: (آب زدایی) خشک کردن با آفتاب، تبخیر در دمای پایین، خشک کردن انجمادی، خشک کردن پفکی و غیره فرآیندهایی هستند که برای حذف آب مورد استفاده قرار می‌گیرند.
میوه ها، سبزیجات، غلات غذایی و غیره. پیشرفت های زیادی برای به دست آوردن محصولات خشک با کیفیت عالی به کار گرفته شده است. از آنجایی که آب در هنگام خشک کردن حذف می شود، رشد میکروارگانیسم ها ممنوع می باشد.
4- توسط تابش : U.V. یا از اشعه یونیزان برای نگهداری مواد غذایی استفاده می شود. در صنایع غذایی، از نور فرابنفش با شدت بیشتر برای تابش برای کنترل رشد میکروارگانیسم استفاده می شود.
همان طور که گفته شد استفاده از ترکیبات شیمیایی در مواد غذایی به عنوان نگهدارنده، ایجاد طعم و مزه، ایجاد بافت و ساختار مناسب ضروری است.
بنبراین بهتر است هنگام خرید مواد غذایی بسته بندی شده، محتویات روی بسته را مطالعه کرده و در صورت وجود ترکیبات مضر، و یا موادی که ایجاد حساسیت می کنند از خرید آن ها خودداری کنیم.
