نگهداری از سنگ فیروزه و ظروف فیروزه کوبی نفیس
سنگ فیروزه یکی از زیباترین و ارزشمندترین سنگ‌های قیمتی جهان است که به دلیل رنگ آبی خاص خود و تاریخچه‌ی کهنی که دارد در بسیاری از فرهنگ‌ها، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
این سنگ با زیبایی خیره‌کننده و خواص معنوی و درمانی که به آن نسبت داده می‌شود، همواره مورد توجه بوده است.
فیروزه یکی از قدیمی‌ترین سنگ‌های زینتی است که از هزاران سال پیش در مصر، ایران، و آمریکای مرکزی استخراج و استفاده می‌شده است.
این سنگ از فسفات آلومین آبدار می باشد که مقداری مس در ترکیب خود دارد.
فیروزه یک فسفات آلومینیوم با سختی حدود 6 است. با این حال به طور قابل ملاحظه‌ای از کوارتز نرم‌تر است.
که به‌طور طبیعی در رنگ‌های مختلف از آبی آسمانی تا سبز تیره یافت می‌شود. کیفیت و رنگ فیروزه بستگی به میزان مس و آهن موجود در آن دارد.
معمولاً فیروزه‌های با کیفیت بالاتر رنگ آبی‌تر و خالص‌تری دارند. در این مقاله قصد داریم به نحوه نگهداری درست سنگ قیمتی فیروزه و ظروف فیروزه کوبی بپردازیم:
کاربرد سنگ فیروزه
فیروزه یکی از محبوب‌ترین و ارزشمندترین سنگ‌های قیمتی در جهان است پس عجیب نیست که حضور پررنگ آن را در صنایع مختلف ببینیم.
جواهرات و زینت‌آلات
فیروزه به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین سنگ‌های زینتی در ساخت جواهرات استفاده می‌شود.
از انگشترها و دستبندها گرفته تا گردنبندها و گوشواره‌ها، از این سنگ به‌عنوان یک المان زیبایی و اصالت به کار می‌رود.
صنایع دستی و هنری
در ایران، فیروزه‌کوبی یکی از صنایع دستی معروف است که در آن فیروزه‌های کوچک بر روی ظروف، جعبه‌ها و اشیای تزئینی نصب می‌شود.
این هنر به‌خصوص در اصفهان بسیار رایج است و محصولات فیروزه‌کوبی به‌عنوان سوغاتی‌های ارزشمند مورد توجه گردشگران قرار میگیرد. آثار نفیسی از این سنگ ساخته شده است.
که بدون شک صنایع دستی آقاجانی یکی از آنها است. آقاجانی با تولید محصولات با کیفیت و همکاری با هنرمندان چیره‌دست ایرانی سهم بزرگی از صادرات صنایع دستی ایران را نیز به خود اختصاص داده است. و تولیدات اصیل ایرانی را وارد بازارهای جهانی کرد. و نقش موثری در معرفی صنایع دستی و هنرهای اصیل ایرانی داشته است.
مصارف مذهبی و فرهنگی
سنگ فیروزه در برخی فرهنگ‌ها و مذاهب نیز اهمیت دارد:
مهر و تسبیح فیروزه
در بسیاری از فرهنگ‌ها، از فیروزه برای ساخت مهر و تسبیح استفاده می‌شود که به آنها ارزش معنوی می‌بخشد.
تزئین مکان‌های مقدس با فیروزه
فیروزه به دلیل خواص معنوی و اعتقادی که به آن نسبت داده می‌شود، در تزئین مکان‌های مقدس نیز به‌کار می‌رود.
خواص درمانی سنگ فیروزه
این سنگ به دلیل خواص درمانی و انرژی‌بخشی که به آن نسبت داده می‌شود، در برخی کاربردهای درمانی نیز مورد استفاده قرار میگیرد:
بهبود بیماری‌های تنفسی
گفته می‌شود که فیروزه می‌تواند به بهبود بیماری‌های تنفسی کمک کند.
تقویت سیستم ایمنی بدن
برخی اعتقاد دارند که استفاده از فیروزه می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند.
تسکین دردهای عضلانی
فیروزه به عنوان یک سنگ انرژی‌بخش، می‌تواند به تسکین دردهای عضلانی و افزایش آرامش ذهنی کمک کند.
نگهداری سنگ فیروزه
فیروزه برای حفظ زیبایی و درخشندگی خود نیاز به مراقبت ویژه دارد.
این سنگ به دلیل داشتن مقادیری آب در ساختار داخلی خود، درخشندگی و رنگ خاصی دارد.
اگر فیروزه در محیطی گرم و خشک نگهداری شود، آب داخلی خود را از دست داده و به تدریج کمرنگ می‌شود.
بنابراین، باید فضایی که فیروزه در آن نگهداری می‌شود دارای کمی رطوبت باشد.
اگر محیط گرم و خشک است، می‌توان با قرار دادن مقداری آب در محل، رطوبت مورد نیاز را تامین کرد.
آب به تدریج تبخیر شده و رطوبت لازم را فراهم می‌کند.
از چرب کردن یا شستشوی فیروزه با شوینده‌هایی نظیر صابون، شامپو و الکل باید جداً خودداری کرد.
افرادی که به‌طور طبیعی پوستی چرب دارند نیز باید دقت کنند که فیروزه به‌طور مستقیم و برای مدت طولانی با پوستشان در تماس نباشد. چربی می‌تواند باعث تغییر رنگ فیروزه از آبی به سبز شود.
در این صورت، معمولاً برای جلوگیری از ادامه تغییر رنگ، سطح فیروزه را تا جایی که بشو‌د تراشید‌ه و مجدداً صیقل می‌دهند.
عوامل آسیب‌رسان به فیروزه
مهم‌ترین عوامل خرابی فیروزه شامل ایجاد خراش روی سطح آن، تماس با آب داغ و مواد شیمیایی خانگی است.
ترکیبات هیدراتی در سنگ فیروزه باعث می‌شوند که این سنگ نسبت به آب و نور حساس باشد و تغییر رنگ دهد.
خلل و فرج سنگ نیز می‌تواند چربی بدن یا سایر چربی‌ها را جذب کرده و باعث تغییر رنگ آن شود.
استفاده از تمیزکننده‌های اولتراسونیک نیز برای فیروزه مناسب نیست. این دستگاه‌ها با امواج صوتی اقدام به جرم‌زدایی می‌کنند و محلول مخصوص آنها دارای قدرت حلالی بالایی است که می‌تواند سنگ را متلاشی کند.
مراقبت از سنگ فیروزه
از نزدیکی فیروزه با مواد حاوی کلر نیز باید اجتناب کرد، زیرا این مواد به سرعت رنگ فیروزه را کدر می‌کنند.
بنابراین، برای حفظ زیبایی و درخشندگی این سنگ، باید از تماس آن با مواد شیمیایی و حرارت زیاد جلوگیری کرد.
نگهداری ظروف فیروزه کوبی
خرید اکسسوری‌های تزئینی برای خانه و محل کار یکی از لذت‌بخش‌ترین فعالیت‌هایی است که توسط طراحان دکوراسیون داخلی و خانم‌ها انجام می‌شود.
اگر به دنبال محصولات لوکس و هنری هستید که ظاهری منحصربه‌فرد به محیط اطرافتان بدهید، می‌توانید به سراغ دست‌ساخته‌های فیروزه‌کوبی بروید که یکی از زیباترین آنهاست.
ساختار ظروف فیروزه‌کوبی
قبل از بررسی روش‌های نگهداری از ظروف فیروزه کوبی، بهتر است با ساختار این محصولات آشنا شویم.
برای تولید صنایع‌دستی فیروزه‌کوبی معمولاً از فلزات مس و برنج به عنوان زیرساخت استفاده می‌شود.
این فلزات مقاومت خوبی دارند، اما ممکن است با گذشت زمان و در اثر تغییرات دما و مجاورت با اکسیژن، اکسید شده و تغییر رنگ دهند.
برای جلوگیری از این مشکل، تولیدکنندگان ظروف فیروزه‌کوبی آنها را با لایه‌ای از پلی‌استر روکش می‌کنند که به محافظت از تغییرات ظاهری کمک می‌کند.
شرکت صنایع‌دستی آقاجانی برای افزایش طول عمر محصولات فیروزه‌کوبی خود، آنها را با چهار لایه پلی‌استر آلمانی و یک نوع روکش مخصوص پوشش می‌دهد.
همچنین این شرکت برای اولین بار در کشور روکش نانوی مخصوصی ابداع کرده که مقاومت محصولات را چند برابر افزایش داده و از تغییر رنگ و کاهش درخشش آنها جلوگیری می‌کند.
نگهداری ظروف فیروزه‌کوبی
ظروف فیروزه‌کوبی به دلیل کاربری مصرفی و دکوراتیو بودنشان، نیاز به دقت و مراقبت بیشتری دارند. اگر این ظروف را برای تزئین محیط تهیه کرده‌اید، احتمال آسیب‌دیدگی کمتری دارند.
اما اگر برای سرو خوراکی و پذیرایی از مهمان استفاده می‌کنید، باید دقت کنید که با مواد شیمیایی و شوینده‌ها تماس نداشته باشند. این کار باعث آسیب‌دیدن ظرف و تغییر رنگ آن می‌شود.
برای نگهداری صحیح از ظروف فیروزه‌کوبی باید از قرار دادن آنها در معرض رطوبت و تابش مستقیم نور خورشید خودداری کنید. این کار باعث تسریع روند اکسید شدن بدنه و تغییر رنگ زیرساخت محصول می‌شود.
حتی با وجود روکش‌های محافظتی و ضمانت‌نامه 10 ساله، ممکن است مواد شیمیایی به ساختار سنگ نفوذ کنند و آن را غیرقابل ترمیم کنند.
مواد ممنوعه برای ظروف فیروزه‌کوبی
برای جلوگیری از آسیب به اکسسوری‌های فیروزه کوبی، باید از برخورد آنها با مواد زیر خودداری کنید:
- مواد شیمیایی و اسیدی شامل شوینده‌ها، اسپری‌های پاک‌کننده و غیره
- مواد روغنی از جمله جلادهنده‌ها، روغن‌های خانگی، روغن‌های طبیعی و غیرطبیعی
- انواع چربی‌ها به‌ویژه چربی‌های غیرطبیعی
- مواد آرایشی و بهداشتی شامل عطر، ادکلن، لوسیون و کرم
