انواع دعاوی خانواده و صلاحیت مراجع رسیدگی به آن

با توجه به اهمیت به سزای نهاد خانواده که بخش مهمی از هر جامعه را تشکیل می دهد، دعاوی خانوادگی از سایر عناوین منفک شده و اختصاص به یکی از دادگاه ها پیدا کرده است.

در این مطلب با انواع دعاوی خانوادگی و صلاحیت مراجع رسیدگی به آن آشنا می شوید.

با بخش حقوقی مجله ی اینترنتی باحال مگ همراه باشید.

دادگاه های خانواده به عنوان یکی از دادگاه های حقوقی صالح به رسیدگی به این نوع دعاوی می باشند.

دادگاه های خانواده با وجود یک قاضی مرد و لزوما یک مشاور زن برای درک بیشتر فضای عاطفی بر این نوع دعاوی یکی از مهم ترین تاسیس های جدید حقوقی برای بهبود سیستم تصمیم گیری در دادگاه ها می باشد.

انواع دعاوی خانوادگی

انواع دعاوی خانوادگی در ماده 4 قانون حمایت از خانواده مصوب 1391بیان شده (همچنین این دعاوی در صورت مطرح شدن در دادگاه هایی به جز دادگاه خانواده مشمول قرار امتناع از رسیدگی می شود) که شامل موارد زیر می باشد:

1. نامزدی و خسارات ناشی از برهم زدن آن

2. نکاح دائم، موقت و اذن در نکاح

3. شروط ضمن عقد نکاح

4. ازدواج مجدد

5. جهیزیه

6. مهریه

7. نفقه زوجه و اجرت المثل ایام زوجیت

8. تمکین و نشوز

9. طلاق، رجوع، فسخ و انفساخ نکاح، بذل مدت و انقضای آن

10. حضانت و ملاقات طفل

11. نَسَب

12. رشد، حَجر و رفع آن

13. ولایت قهری، قیمومت، امور مربوط به ناظر و امین اموال محجوران و وصایت در امور مربوط به آنان

14. نفقه اقارب

15. امور راجع به غایب مفقود الاثر

16. سرپرستی کودکان بی سرپرست

17. اهدای جنین

18. تغییر جنسیت

تبصره ـ به دعاوی اشخاص موضوع اصول دوازدهم (۱۲) و سیزدهم (۱۳) قانون اساسی حسب مورد طبق قانون اجازه رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیرشیعه در محاکم مصوب ۳۱/۴/۱۳۱۲ و قانون رسیدگی به دعاوی مطروحه راجع به احوال شخصیه و تعلیمات دینی ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی مصوب ۳/۴/۱۳۷۲ مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیدگی می شود.

تصمیمات مراجع عالی اقلیت های دینی مذکور در امور حسبی و احوال شخصیه آنان از جمله نکاح و طلاق، معتبر و توسط محاکم قضایی بدون رعایت تشریفات، تنفیذ و اجراء می گردد.

صلاحیت مراجع رسیدگی به دعاوی خانوادگی

در کنار دادگاه های خانواده به دلیل آمار بالای دعاوی خانوادگی، شوراهای حل اختلاف نیز به این نوع دعاوی رسیدگی می کنند که در ادامه انواع دعاوی مطروحه در مراجع مربوطه را بیان می کنیم.

بند ج ماده 9 قانون شوراهای حل اختلاف 94 بیان می دارد که دعاوی خانوادگی در حوزه جهیزیه ، مهریه و نفقه تا نصاب 20 میلیون تومان در شورای حل اختلاف قابل رسیدگی می باشد.

البته باید توجه داشت برخی دعاوی خانوادگی حتی با توافق طرفین قابل طرح در شورای حل اختلاف نمی باشد.

به عنوان مثال اختلاف در اصل نکاح، اصل طلاق،فسخ نکاح ، رجوع ، نسب و جرایم ناشی از روابط خانوادگی مانند ترک نفاق.

البته باید توجه داشت شیوه رسیدگی شوراهای حل اختلاف به این نوع دعاوی به این شیوه ست که فرد در صورت طرح در دادگاه خانواده دیگر حق طرح دعوا در شوراهای حل اختلاف را نداشته است.

در صورتی که خواهان دعوا زوجه باشد باید دعوا را در محل اقامت خوانده یعنی زوج مطرح کند.

در صورتی که هر دو طرف یعنی زوج و زوجه در خارج از کشور اقامت داشته باشند و دعاوی مثل طلاق یا مهریه را مطرح کنند باید در تهران دعوای خود را اقامه کنند.

در صورتی که هرکدام از طرفین اقامتگاه متفاوتی داشته باشند می توانند دعوا را در شهر محل عقد نکاح طرح کنند.

متاسفانه در شهرستان ها دادگاه خانوادگی مستقلی وجود ندارد و به همین دلیل افراد ساکن شهرستان ها در این نوع دعاوی باید به دادگاه های عمومی شهرستان ها مرجعه کنند.

منبع : باحال مگ