هوش مصنوعی باعث از بین رفتن چه مشاغلی خواهد شد ؟
تصور کنید در آینده‌ای نه‌چندان دور، وارد یک فروشگاه می‌شوید و به‌جای فروشنده، رباتی با صدایی گرم و چهره‌ای دیجیتال به شما خوش‌آمد می‌گوید.
یا در اداره‌ای، دیگر خبری از تایپیست، اپراتور یا حتی حسابدار نیست؛ همه چیز را هوش مصنوعی انجام می‌دهد. این صحنه‌ها دیگر فقط در فیلم‌های علمی‌تخیلی دیده نمی‌شوند، بلکه آرام‌آرام در حال تبدیل شدن به واقعیت هستند. با پیشرفت خیره‌کننده‌ی هوش مصنوعی، بسیاری از کارهایی که زمانی نیازمند نیروی انسانی بودند، اکنون توسط الگوریتم‌ها و ماشین‌ها انجام می‌شوند. این موضوع باعث شده تا نگرانی‌هایی درباره از هوش مصنوعی و از بین رفتن مشاغل سنتی و حتی برخی حرفه‌های تخصصی به وجود بیاید.
اما واقعاً کدام مشاغل در معرض خطر هستند؟ و آیا آینده‌ی شغلی بشر به سمت نابودی می‌رود یا بازتعریف؟ در این مطلب، به بررسی دقیق این موضوع خواهیم پرداخت.
نگاهی به گذشته هوش مصنوعی و از بین رفتن مشاغل
پیش از آنکه به بررسی تأثیرات هوش مصنوعی بر آینده شغلی بپردازیم، بد نیست نگاهی به گذشته داشته باشیم. در سال ۲۰۱۳، دو استاد دانشگاه آکسفورد به نام‌های کارل بندیکت فری و مایکل آزبورن، مقاله‌ای مهم درباره خودکارسازی مشاغل منتشر کردند.
آن‌ها در این پژوهش پیش‌بینی کردند که طی ۱۰ تا ۲۰ سال آینده، حدود ۴۷ درصد از مشاغل ایالات متحده آمریکا با سیستم‌های کامپیوتری و هوش مصنوعی جایگزین خواهند شد. به باور آن‌ها، مشاغل مرتبط با حوزه‌های خدماتی، تولید، امور اداری، اجرایی، حمل‌ونقل و تدارکات بیش از سایر حوزه‌ها در معرض خودکارسازی قرار دارند. همچنین تأکید کردند که شغل‌هایی با سطح مهارت پایین‌تر و درآمد کمتر، احتمال بیشتری برای جایگزینی توسط ماشین دارند.
جالب اینکه درست یک دهه پس از این پیش‌بینی، هوش مصنوعی چت‌جی‌پی‌تی معرفی شد و بسیاری را شگفت‌زده کرد. با این حال، آنچه امروز شاهد آن هستیم این است که هوش مصنوعی هنوز بیشتر در نقش یک دستیار در کنار انسان‌ها فعالیت می‌کند و جایگزین کامل مشاغل نشده است.
مشاغل فنی (کدنویسی، برنامه نویسی کامپیوتر، مهندسی نرم افزار، تحلیل‌گر داده)
مشاغل فنی مانند کدنویسی، برنامه‌نویسی کامپیوتر، مهندسی نرم‌افزار و تحلیل داده همواره جزو مشاغل پرتقاضا بوده‌اند، اما با ظهور ابزارهایی مانند ChatGPT و دیگر سامانه‌های هوش مصنوعی، احتمال کاهش نیاز به نیروی انسانی در این حوزه‌ها رو به افزایش است.
یکی از دلایل اصلی این روند، توانایی بالای سیستم‌های هوشمند در پردازش حجم وسیعی از داده‌ها و انجام وظایف پیچیده با دقت بالا است، ویژگی‌هایی که پیش‌تر تنها در توان تیم‌های حرفه‌ای برنامه‌نویسی بود و اکنون با کمک هوش مصنوعی و از بین رفتن مشاغل سنتی، بیش از پیش افزایش یافته است.
فناوری‌هایی مانند ChatGPT اکنون قادرند بسیاری از وظایف کدنویسی را با سرعت و کارایی بالا انجام دهند، به‌طوری‌که پروژه‌هایی که در گذشته به همکاری چندین توسعه‌دهنده نیاز داشت، امروز می‌تواند تنها با کمک چند متخصص و یک ابزار هوش مصنوعی به انجام برسد.
برخی شرکت‌های پیشرو در حوزه فناوری، از جمله OpenAI، در حال بررسی استفاده گسترده‌تر از هوش مصنوعی در جایگزینی نیروهای انسانی با مدرک مهندسی نرم‌افزار هستند. با این حال، دیدگاه دیگری نیز وجود دارد که معتقد است هوش مصنوعی به‌جای حذف کامل این مشاغل، نقش مکمل و کمکی برای برنامه‌نویسان ایفا خواهد کرد و آن‌ها را در بهبود فرآیندها یاری خواهد داد.
مشاغل رسانه‌ای
مشاغل رسانه‌ای در سراسر جهان، از جمله حوزه‌هایی مانند تبلیغات، نویسندگی، روزنامه‌نگاری و سایر نقش‌هایی که با تولید محتوا در ارتباط هستند، ممکن است به‌طورجدی تحت تأثیر ابزارهایی مانند ChatGPT و دیگر فناوری‌های هوش مصنوعی قرار گیرند. علت این امر آن است که هوش مصنوعی توانایی قابل توجهی در خواندن، نوشتن و درک داده‌های متنی دارد.
در حقیقت، تحلیل و تفسیر حجم گسترده‌ای از اطلاعات، از جمله مهارت‌هایی است که کاربران از ابزارهای هوش مصنوعی انتظار دارند. ChatGPT این توانایی را دارد که وظایفی مانند نگارش محتوا و گزارش‌نویسی را با کارآمدی بیشتری نسبت به انسان انجام دهد.
در حال حاضر، بسیاری از سازمان‌ها و رسانه‌ها استفاده آزمایشی از محتوای تولیدشده توسط هوش مصنوعی را آغاز کرده‌اند. برای مثال، وب‌سایت خبری CNET با بهره‌گیری از ابزاری مشابه ChatGPT، ده‌ها مقاله تولید کرده، هرچند که برخی از این محتواها نیاز به اصلاح و بازبینی داشته‌اند. همچنین BuzzFeed نیز اعلام کرده که از فناوری مشابه ChatGPT برای خلق نوعی محتوای جدید استفاده خواهد کرد.
در نمونه‌های تولیدشده توسط این فناوری، موارد متعددی از قضاوت‌های نادرست و خطاها دیده شده که نشان می‌دهد هنوز جایگزینی کامل هوش مصنوعی و از بین رفتن مشاغل ممکن نیست.
مشاغل حقوقی
همان‌طور که افراد فعال در حوزه تولید محتوا با حجم زیادی از اطلاعات سروکار دارند، حقوقدانان و دستیاران حقوقی نیز با بررسی و تطبیق این داده‌ها با اطلاعات حقوقی روزانه مواجه‌اند. در واقع، مشاغلی که مستقیماً با داده‌ها سروکار دارند، بیش از سایر حوزه‌ها در معرض خطر اتوماسیون قرار دارند.
داده‌های موجود در حوزه حقوقی عمدتاً ساختاریافته و مبتنی بر زبان هستند، بنابراین این نوع مشاغل به‌خوبی با قابلیت‌های هوش مصنوعی همخوانی دارند.
با این حال، باید تأکید نمود که در حال حاضر امکان خودکارسازی کامل این مشاغل به وسیله هوش مصنوعی وجود ندارد، زیرا درک خواسته‌های دقیق مشتری یا کارفرما، به سطحی از قضاوت انسانی نیاز دارد که هوش مصنوعی هنوز به آن مرحله نرسیده است. ازاین‌رو، می‌توان گفت هوش مصنوعی می‌تواند نقش مؤثری در افزایش بهره‌وری مشاغل حقوقی ایفا کند، اما جایگزینی کامل آن با نیروی انسانی هنوز امکان‌پذیر نیست.
معلم‌ها
معلمان در سراسر کشور نگران استفاده دانش‌آموزان از ChatGPT برای تقلب در انجام تکالیف خود هستند، اما بسیاری از کارشناسان بر این باورند که آن‌ها باید نگران امنیت شغلی‌شان نیز باشند.
ChatGPT به‌راحتی می‌تواند جای معلمان را در کلاس درس بگیرد و به آموزش دانش‌آموزان بپردازد. اگرچه این فناوری هنوز در برخی موارد با نقص‌ها و خطاهای محتوایی مواجه است، اما این مشکلات به‌سادگی قابل برطرف‌شدن‌اند و احتمالاً به‌زودی رفع خواهند شد. در واقع، معلمان باید ChatGPT را به‌عنوان بخشی از برنامه آموزشی خود در نظر بگیرند و از آن به‌عنوان ابزار کمکی در فرآیند تدریس استفاده کنند.
جمع‌بندی
هوش مصنوعی و از بین رفتن مشاغل یکی از موضوعات داغ دنیای امروز است که توجه بسیاری از کارشناسان را به خود جلب کرده است. این فناوری پیشرفته توانایی انجام بسیاری از وظایف انسانی را با سرعت و دقت بالا دارد.
شغل‌هایی که مبتنی بر تکرار و پردازش داده هستند، بیش از سایر مشاغل در معرض تهدید قرار گرفته‌اند. مشاغل فنی، رسانه‌ای و حقوقی از جمله حوزه‌هایی هستند که به‌شدت تحت تأثیر قرار گرفته‌اند. البته هنوز بسیاری از فعالیت‌های انسانی به خلاقیت و قضاوت نیاز دارند که هوش مصنوعی از انجام کامل آن ناتوان است.
